Geçen hafta Rusya, tahıl ve gübre ihracatına ilişkin önemli Karadeniz Girişimi’ni sonlandırdığından beri Odesa’ya ve diğer iki liman kenti Chornomorsk ve Mykolaiv’e hava saldırıları düzenledi.
Uluslararası medya, Pazar günkü saldırıda en az bir kişinin öldüğünü ve 20’den fazla kişinin yaralandığını bildirdi.
Katedral 1794 yılında kuruldu ve Ocak ayında BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından yürütülen Dünya Mirası Listesi’ne alınan Odesa’nın Tarihi Merkezi’nde bulunuyor.
Hedefteki kültür
BM Genel Sekreteri António Guterres sözcüsü yaptığı açıklamada saldırıyı şiddetle kınadığını söyledi.
Açıklamada, “Savaşın sivil canlara verdiği korkunç bedele ek olarak, bu, Dünya Mirası Sözleşmesi kapsamında korunan bir bölgede, Silahlı Çatışma Durumunda Kültürel Varlıkların Korunmasına İlişkin 1954 Lahey Sözleşmesini ihlal eden bir başka saldırıdır” denildi.
Bay Guterres, savaşın Ukrayna kültürü ve mirasına yönelik artan tehdidiyle ilgili endişelerini de dile getirdi. UNESCO, 24 Şubat 2022’de Rus işgalinin başlamasından bu yana 116’sı dini mekan olmak üzere 270 kültürel mekanın hasar gördüğünü doğruladı.
“Genel Sekreter, Rusya Federasyonu’nu geniş çapta onaylanmış uluslararası normatif belgelerle korunan kültürel varlıklara yönelik saldırıları derhal durdurmaya çağırıyor. Genel Sekreter ayrıca sivillere ve sivil altyapıya yönelik tüm saldırılara derhal son verilmesi çağrısında bulunmaya devam ediyor.”
‘Çirkin yıkım’
UNESCO, en sert ifadelerle kınadığı “küstah saldırı” karşısında derin bir dehşete kapıldı. Önümüzdeki günlerde Odesa’ya hasar ön değerlendirmesi yapmak üzere bir heyet gönderilecek.
Ajans, bu “düşmanlık eyleminin” Dünya Mirası Sözleşmesi kapsamında korunan Lviv ve Odesa bölgelerindeki kültürel mirası etkileyen diğer son saldırıları takip ettiğini söyledi.
UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay, “Bu korkunç yıkım, Ukrayna’nın kültürel mirasına yönelik şiddetin tırmanmasına işaret ediyor” dedi. Rusya’yı, silahlı çatışma sırasında kültürel varlıkların korunması da dahil olmak üzere uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerine uyması için “anlamlı adımlar atmaya” çağırdı.
Ayrıca saldırılar, Rus yetkililerin tampon bölgeler de dahil olmak üzere Ukrayna’daki Dünya Mirası alanlarını korumak için alınan önlemlere ilişkin son açıklamalarıyla çelişiyor.
© UNESCO
UNESCO Genel Direktörü Audrey Azoulay (soldan 2.), Nisan 2023’te Ukrayna ziyareti sırasında bir kiliseyi ziyaret etti.
Kültürel kurumları korumak
Savaşa yanıt olarak UNESCO, gazetecilere yönelik şiddeti kınamak ve eğitimin sürdürülmesini desteklemek gibi diğer eylemlerin yanı sıra Ukrayna’daki kültürel kurumların korunmasını teşvik etmek için çalışıyor.
Bayan Azoulay, Nisan ayında Dünya Mirası alanı yöneticileri ve kültür sektöründen paydaşlarla bir araya geldiği Odesa’daydı. Çatışmanın tehdit ettiği kültürel mirası korumak için UNESCO’nun acil durum önlemlerini değerlendirdi.
O sırada yaptığı konuşmada, önümüzdeki on yılda Ukrayna’daki kültür sektörünün yeniden inşası için yaklaşık 7 milyar dolara ihtiyaç duyulacağını söyledi.